| In English | En Français |
|---|
De schokkende uitslag van de verkiezingen van 24 november 1991 vraagt om een dringende reactie, ook vanwege de velen die zich niet actief met politiek inlaten.
Het succes van uiterst-rechts, vooral bedreigend omdat het een Europees fenomeen is, moet in de eerste plaats begrepen worden als een symptoom van dieper liggende processen die regelrecht uitmonden in maatschappelijke ontwrichting.
De Westerse democratie geeft aan de burger aanzienlijk minder greep op de maatschappij dan ze zelf beweert. Het politiek bestel werkt te zeer in afzondering en heeft geen antwoord op de vragen over de verhouding van het individu en zijn/haar sociale omgeving. Dit verwekt terecht ergernis. Alsook verwarring en een verlammend gevoel van machteloosheid.
De maatschappelijke crisis drukt zich uit op het politieke, op het sociaal-economische en op het culturele vlak.
De politiek komt over als een ongeloofwaardig spektakel waarin belangen worden gediend en regels worden gehanteerd die de meerderheid van de bevolking in de kou laten staan. Gefrustreerd mag die meerderheid toekijken naar de politieke verloedering waarin ondoorzichtigheid, een schaamteloze vermenging van belangen en inefficiëntie hoogtij vieren. Daartegenover moet een nieuwe geloofwaardige politieke cultuur worden opgebouwd, gebaseerd op openbaarheid van bestuur, een betere rechtspleging en een hogere kwaliteit van het politieke bedrijf. Nieuwe organen en instellingen moeten de directe zeggenschap, de controle en de rechtstreekse participatie van de burger mogelijk maken.
In de laatste vijftien jaar is de sociaal-economische toestand van onze samenleving grondig gewijzigd. De rijkdom van ons land werd herverdeeld ten nadele van de minstbegoeden en de verzorgingsstaat werd vervangen door een hoger-lager-maatschappij. Geen wonder dat in een aantal wijken van onze steden de werkloosheid, de benarde huisvesting, de sociale uitstoting aanleiding geven tot onverdraagzaamheid en vreemdelingenhaat. Maar ook in de zogezegd betere buurten groeit de malaise door de toenemende onzekerheid over beroepsperspectieven en gebrek aan erkenning. Instellingen als onderwijs, gezondheidszorg, sociaal-cultureel werk, wetenschappelijk onderzoek lijden schromelijk onder bezuiniging en marginalisatie.
Ook ons cultureel klimaat verschraalt zienderogen, waardoor ideologische verrechtsing bevorderd wordt. De grootste gemene deler van de consumptiecultuur verdringt vernieuwing en verscheidenheid. Toenemend analfabetisme, schoolachterstand, roofbouw in het onderwijs, de spelletjescultuur in de media laten diepe scheuren na in het geestelijk weefsel van de samenleving.
***
Er moet een ommekeer komen in dit politiek, sociaal en cultureel klimaat. Uit zichzelf zal die toestand niet veranderen. Waar ligt de prioriteit? In een Europese economische en monetaire eenmaking die op ondemocratische wijze tot stand komt of in een sociale en culturele behoeftenbevrediging van de bevolking? En als er dan schoktherapieën moeten komen, laat ze dan die groepen treffen waarvan de pijndrempel nog niet overschreden werd.
Charta 91 wil een bijdrage leveren aan deze koerswijziging. Charta 91 is geen embryo van een politieke partij, geen substituut voor de vele uitingen van verontwaardiging die zich manifesteren in betogingen en petities, maar wil complementair hiermee werken.
Wij stellen een actie voor in drie geledingen:
Ten eerste: een grondige discussie in duidelijke politieke termen. Lokale, nationale en internationale structuren worden steeds minder democratisch in opzet en functionering. Dat tij kan niet gekeerd worden door snelle, oppervlakkige tegenzetten of een pasklare ideologie, alleen door een ernstige politieke analyse.
Ten tweede: deze nieuwe politieke bewustwording vergt een strategische en volgehouden inzet. De aard van de problemen bepaalt het ritme waarop geageerd kan worden. Dit veronderstelt een werking op termijn en in de diepte.
Ten derde streven we een onafhankelijke beweging van individuele burgers na. Dat deze enkelingen tot organisaties en bewegingen behoren belet niet dat zij onafhankelijk kunnen samenwerken op basis van een globaal akkoord over de oorzaken van de maatschappelijke malaise, dat zij samen kritisch denken, werken en tot verhelderende inzichten komen.
***
De toestand is te ernstig om hem over te laten aan de machtsstructuren die zelf hebben bijgedragen tot de verzieking. Verantwoordelijke burgers kunnen iets doen om die maatschappelijke verwording tegen te gaan die oorzaak is van onverdraagzaamheid, vreemdelingenhaat, sociale uitstoting, angst en onzekerheid.
Charta 91 brengt mensen samen uit verschillende sociale milieus, belangstellingssferen, beroepsbezigheden en culturen, burgers met verschillende dromen en verwachtingen, die in pluralisme willen samenwerken voor vrijheid, gelijkheid en solidariteit.
Tot het onzalige tij is gekeerd
***