De burger is in. Alle partijen en mandatarissen zeggen de kloof met de burger te willen dichten. Velen onder hen hebben immers op 24 november 1991 het spook van de afdanking met eigen ogen gezien. Het tijdperk van de traditionele politiek -zeg maar de ongestoorde verdeling van de macht en haar voordelen onder drie partijen -loopt ten einde. De politici moeten zich opnieuw legitimeren . Kliënten moeten opnieuw burgers worden.
Sommigen lopen daarbij onvervaard van stapel. Demagogen ´zeggen wat wij denken´ en zoeken daarmee uiterst rechts te versterken. Anderen schrijven in naam van de burgers een manifest en zoeken op basis daarvan een verruiming van hun partij. Wordt het een (of zelfs ´de´) ´burgerpartij´? Nog anderen zitten in de regering en beslissen zelf en eenzijdig een ´kontrakt met de burger´ af te sluiten: zo krijgen we meer agenten m het straatbeeld. Alsof de kloof met hier een verkaveling en daar een kontrakt gedicht wordt.
Maar wie heeft sinds november 91 aan die burger nog eens echt wat gevraagd?
Neem nu dat nieuwe Europese verdrag. Het is twee jaar voorbereid door technokraten en pompeus ondertekend door de staatshoofden en regeringsleiders op een weekend in Maastricht. Een echte politieke discussie stond niet in het scenario. Zoals het Verdrag van Rome m 1957 en de Europese Akte van 1986 zou ook deze tekst de Europese staat verder uitbouwen boven de hoofden van de mensen. Het document is onleesbaar voor gewone mensen: het is één lang amendement op de vorige Europese teksten. Het verdrag is vooral belangrijk in haar voorwaarden tot uitvoering, want die leggen de lidstaten een streng deflatoir bezuinigingsbeleid op dat niet alleen in Italië tot monsterachtige ingrepen leidt. Aan het algemeen erkende democratisch en sociaal ´deficit´ wordt weinig gedaan...Neen, de Europese leiders hebben nooit gedacht en ook niet gewenst dat de bevolking er zich zou mee bemoeien. Vandaar ook de grote crisis na het Deense referendum. En meer nog na het Franse referendum, dat samen met de opiniepeilingen absoluut duidelijk maakt dat miljoenen Europeanen hun leiders niet volgen. En dan gaat het niet alleen om de politieke leiders, maar ook om de economische overheid die de eenmaking stuurt.
Of neem dichter bij ons de laatste ontwikkelingen in de staatshervorming. Goed of slecht, de voorstellen werden uitgewerkt in een uiterst beperkte commissie van vijf wijze presidenten. Het uiterst preciese en ´wankel evenwicht van zulk compromis legt een zware druk op alle partijgenoten van de vijf heren, zodat discussie of amendementen uit die hoek van mandatarissen niet moet worden verwacht. De zoektocht naar de 142 stemmen in het parlement geeft enkele andere partijen nog inspraak. In een open discussie? Neen, in ´onderhandelingen´ die meer weg hebben van een ruilbeurs dan van politiek bedrijf. Alleen zij die in dat proces niet betrokken worden roepen nog naar ´de burger. Nu kan zulk proces misschien wel naar goede maatregelen leiden, maar met een ´nieuw kontrakt met de burger´ heeft het geen uitstaans. Of moeten grondwetswijzigingen en fundamentele staatshervormingen uitgesloten blijven van brede maatschappelijke discussie?
Onze democratie is een vertegennwoordigende democratie. Buiten die vertegenwoordigers verkiezen (en in dit land wordt maar een uiterst beperkte minderheid van de overheid ook echt verkozen), heeft de burger geen andere rol te spelen. Die institutionele passiviteit van de burger valt maar op wanneer de instellingen de publieke opinie niet langer ´vertegenwoordigen´. En dat is waarschijnlijk de meest opvallende les uit het gehele Maastricht-debat. Niet dat er meningsverschillen zijn, dat er meerderheden en minderheden zijn, maar dat die zo totaal verschillend zijn in de parlementen en in de referenda of de opiniepeilingen. De cijfers spreken boekdelen: de vertegenwoordigers vertegenwoordigen niet langer. En dat wordt niet goedgemaakt door betere voorlichting en publiciteit, maar door meer democratie.
Natuurlijk heeft CVP-ondervoorzitter Marc Van Peel gelijk: DE burger bestaat niet. Niemand kan in naam spreken van die mythische figuur, deel van de illusie dat de democratie moet steunen op totaal onafhankelijke en geïsoleerde burgers. Sommigen dromen gevaarlijk van zulke geatomiseerde samenleving. Mensen leven in groepen en hun mening en belang wordt ook door die netwerken gevormd. Zeker in systemen waar naast de verkiezingen geen enkele andere vorm van directe democratie, zeggenschap of inspraak bestaat is het normaal (en democratisch!) dat drukkmgsgroepen en lobbies worden georganiseerd. Niet hun bestaan, maar hun werking moet worden bevraagd. Ook zij vertegenwoordigen niet langer hun basis, ook daar leiden apparaten een eigen leven, zijn leden tot kliënten verworden. Voorheen was er misschien nog wat weerwerk, maar de depolitisering en de toenemende consumptiecultuur van de jaren 80 heeft ook de aktieve basis aangetast.
De ´kloof´ overbruggen is dus geen simpele operatie. Alleen herschikkingen, herverkavelingen, verruimingen en tegenverruimmgen zullen het tij niet keren. De maatschappelijke ontwrichting stelt niet alleen de vraag naar de manier en de werking van de vertegenwoordiging, maar ook naar wat en wie nog moet vertegenwoordigd worden. Waarover moet de politiek het wel en niet hebben? En wat met de kloof tussen de politiek en de instellingen? En moet de democratie beperkt blijven tot de politiek? En wat zijn de sociale en culturele voorwaarden voor een democratie? En welke verantwoordehjkeid moeten de media op zich nemen? En...
Laten we ons hoeden voor snelle en in het oog springende antwoorden. Laten we eerst de ernst en de ruimte creëren om opnieuw over maatschappelijke kwesties te discussiëren. Zoeken naar de agora, naar de volksvergadenng, als onmisbaar deel van elke democratie. Teveel wordt bemiddeld, te weinig gebeurt direct. Teveel gebeurt oppervlakkig, te weinig m de diepte. Het is ongetwijfeld dat directe, dat ongeregelde, met geprogrammeerde open forum dat Charta 91 tot een succes maakt. Laat onze hoorzitting van 22 november voortbouwen op de geest van 8 februari in de Antwerpse stadschouwburg: radikaal tegen de verrechtsmg, tegen de uiterst-rechtse dreiging, tegen de verwording, maar open voor discussie en samenwerking, voor pluralisme en vernieuwing. Ruim 20 beleidsmensen zegden hun medewerking toe, meer dan 40 vragen zijn in voorbereiding, een videocassette en een boek over de hoorzitting worden samengesteld. Het zou goed zijn mocht de hoorzitting een evenement worden met maatschappelijk belang.
Velen staan klaar om eerst m onze plaats te zeggen wat wij denken en ons later te verbieden nog iets anders te zeggen. Laten we, zolang het nog kan, zelf maar zeggen wat we denken.
vier hoorxitting-en rond volgende thema´s:
De burger en de staat
De burger en het geld
Kwaliteit van leven en samenleven
Onze cultuur en beschaving
Cultuurmakers rond het thema Leve het laweit
Het tij keren: een open discussie tussen het ´Groot panel´ en Charta-panels
Slotwoord
Doorlopend een Forum met stands en artistieke produkten.
Kaarten voor de hoorzitting verkrijgbaar in voorverkoop bij regionale verantwoordelijken en op het secretariaat aan 200 Fr. Jeugd en steuntrekkenden 150 Fr.
De ministers Willy Claes, Wivma Demeester, Erik Derycke, Leona Detiège, Miet Smet, LUC Van den Bossche, Luc Van den Brande, Hugo Weckx
Koninklijk Commissaris Paula D´Hondt,
Partijleiders Frank Vandenbroucke, Paul Van Grembergen, Marc Van Peel, Mieke Vogels
ACW-voorzitter Theo Rombouts en ABVV-secretaris Mia Devits
VTM-directeur Leo Neels en BRT-voorzitter Els Witte
Mutualiteitssecretaris Guy Peeters
Magda Aelvoet, Johan Anthierens, Piet Bulteel, Siegfned Bracke, Paula Burghgraeve, Jan Calewaert, Rik Carmen, Ene Corijn, Chille Deman, Ida Dequeecker, Rudy Doom, Paul Goossens, Jon Goubin, Serge Gutwirth, Enk Gryp, Cécile Harnie, Patrick Hebberechts, Chris Kesteloot, Torn Lanoye, Bob Loisen, Ruud Martens, Frank Maerten, Luk Meyvisch, Piet Piryns, Kitty Roggeman, Erik Rosseel, Jef Sleeckx, Alain Storme, Louis Van Geyt, Lode van Outnve, Paul Van Steenvoort, Flip Voets, Paul Verbraeken, Hugo Verdunnen, Jacques Vilrockx, Dirk Voorhoof, Joos Wauters, en nog vele anderen.
Om vijf uur start het grote gebeuren. De vier auditoria zijn dan tot één grote zaal omgebouwd en de vele honderden aanwezigen hebben opnieuw plaatsgenomen.
We starten met Leve het Laweit, een culturele manifestatie waaraan vele cultuurmakers hun medewerking hebben toegezegd. Een greep uit de trommel : Della Bosiers, Stijn Coninckx, Jan Decleir, Robbe De Hert, Els Dottermans, Knstien Hemmerechts, Margriet Hermans, Paul Koeck, Torn Lanoye, Goedele Liekens, William Souffreau, Mark Uytterhoeven, Eddy Van Vliet, Jan Vanriet en nog ongetwijfeld vele anderen...
Het slot van de hoorzitting bestaat uit een algemene discussie. Alle deelnemers aan de vier panels worden uitgenodigd zitting te nemen in het ´Groot panel´. Aan de andere zijde het Charta-panel dat het gesprek zal inleiden rond drie centrale thema´s: de verkleutenng, de sociale ongelijkheid en de kloof tussen burger en politiek. Hebben al toegezegd deel te zullen nemen aan het Charta-panel : Tom Lanoye, Plet Piryns, Johan Anthierens, Jef Sleeckx, Paul Goossens, Louis van Geyt, Jan Calewaert, Piet Bulteel, Paul Verbraeken,...
In de basistekst van Charta 91 wordt de maatschappelijke crisis gesitueerd op het politieke, op het sociaal-economische en op het culturele vlak. Het tij keren, de wind uit de zeilen van uiterst-rechts nemen, vergt een ommekeer op die drie gebieden. Wanneer een jaar na Zwarte Zondag de balans wordt opgemaakt dan willen we ook daarover de discussie voeren. In de vier hoorzittingen hebben we de vragen behandeld vanuit hun eigenheid. In dit gesprek willen we de algemeen maatschappelijke kontekst behandelen.
Het ´Groot panel´ zal bestaan uit vele beleidsmensen. Met hen willen we dat gesprek aangaan. Niet in de eerste plaats vanuit hun specifieke bevoegdheid. We hopen integendeel dat ze als maatschappelijk verantwoordelijke mee willen nadenken over de grote oriëntatievraagstukken.
Na de discussie wordt de hoorzitting afgesloten. Verwacht je niet aan een besluit of aan een resolutie. De hoorzitting is slechts een bijdrage tot een nieuwe politieke cultuur, een bijdrage die misschien navolging krijgt in enkele gemeenten of bij sommige partijen. In het slotwoord zal Charta 91 haar nieuwe initiatieven bekend maken...
In juni 92 werden de eerste uitnodigingen verstuurd, in september ging een tweede reeks de deur uit. Vooral vanuit de politieke wereld werd beleefd en positief gereageerd op deze uitnodiging. Vele politici laten zich wegens vroeger aangegane verbintenissen verontschuldigen: de ministers Chabert, De Batselier, Tobback, Wathelet, Offeciers, Kamervoorzitter Nothomb en Europees Commissaris Van Miert. Overigens lieten ook Kardinaal Danneels en Generale-voorzitter Davignon zich verontschuldigen.
De niet-verkozen verantwoordelijken blijken minder makkelijk bereid mee te werken aan deze maatschappelijke discussie. Het blijkt uiterst moeilijk vertegenwoordigers van het gerechterhjk apparaat, van de rijkswacht of van de financiële of industriële wereld te bewegen deel te nemen aan deze hoorzitting. Dat op zich wijst op een belangrijk democratisch deficit. Hoe kan men de geloofwaardigheid van de politiek (en van de democratie) herstellen, als duidelijk wordt dat zeer machtige maatschappelijke groepen en instellingen de discussie schuwen, maar toch hun stempel drukken op het dagelijks leven van elke burger? Dat is precies wat de mensen vaststellen: de zaken worden zonder controle en achter hun rug geregeld.
Het is hoe langer hoe duidelijker dat de burgers sinds geruime tijd hun vertrouwen in het functioneren van de staat aan het verliezen zijn en zich steeds meer vragen beginnen te stellen over de zin van de democratie en de onafhankelijkheid van het gerecht. Ken lange reeks politieke schandalen, het ongestraft blijven van witte-boordcriminaliteit, de onwil om bendevorming en geheime netwerken op het hoogste niveau aan te pakken, het democratisch deficit zowel in eigen land als op Europees niveau, belangenvermenging, politiek dienstbetoon, de afwezigheid van mogelijkheden voor rechtstreekse inspraak, de ondoorzichtigheid van de diverse bestuursniveaus, de flagrante discriminatie van de allochtone bevolking, het negeren van het rapport D´Hondt, het repressieve optreden van rijkswacht en politie tegenover vreemdelingen, het niet toepassen van de anti-racismewet, dit alles heeft de deur wijd open gezet voor de opkomst van extreem rechts en populisme, met het gekende debacle van 24 november 1991 tot gevolg.
Charta 91 stelt vast dat één Jaar daarna, het politieke establishment nog geen begin van antwoord op de oorzaken van deze zwarte zondag heeft geformuleerd en dat van het aangekondigd contract met de burger op verre na geen sprake is. Tijdens de sessie "Burger en Staat" zullen de woordvoerders van Charta 91 zeer precieze en indringende vragen stellen aan de uitgenodigde verantwoordelijken, teneinde het waarom van deze verontrustende toestanden te achterhalen en om tot nieuwe en betere afspraken te komen., liefst gekoppeld aan een resultaatsverbintenis tegen 1994.
Als in Duitsland het voorstel om een eenmalige krisisheffing op de hoogste inkomens veld wint en m Italië een punktuele belasting op de spaardeposito´s bij de banken geheven wordt, moeten dergelijke opties dan ook door het Belgische beleid overwogen worden ? De solidariteit met de minder ontwikkelde landen, het voormalige Oostblok, de armere landen van Zuid-Europa en met andere Belgen wordt steeds meer m twijfel getrokken. Het is duidelijk dat milieubescherming niet alleen veel geld zal kosten, maar ook onze leefgewoonten sterk zal veranderen.
Reeds geruime tijd worden de vragen voor het panel ´De burger en het geld´ vanuit de werkgroep ´Financiering´ voorbereid door een netwerk van geïnteresseerden, net zoals de thema´s ´bezumigmgsbeleid´, ´Europa´, ´de nieuwe wereldorde´ en ´sociale ongelijkheid´ m de centrale hoorzitting. Er moet plaats zijn voor kritische vragen die de bekommernissen van de burger weerspiegelen, die normaal niet aan bod komen, om het economisch debat open te trekken en nieuwe wegen te suggereren. De evidentie waarmee over zoveel niet evidente maatschappelijke keuzes gesproken wordt, moeten we doorprikken,
De manier waarop bijvoorbeeld de ratificatie van het Verdrag van Maastricht in België aangevat is, staat in schril contrast met het vedettencircus dat in Frankrijk opdraafde om ´oui´s´ of ´non´s´ te ronselen. Geen van beide benaderingen blijken de burger veel inspraak te geven of inzicht bij te brengen. Dit soort onaangepastheid van de politiek en cynisme van de macht moeten we aan de kaak stellen op 22 november.
Iedereen die in laatste instantie hieraan nog wil meewerken, kan kontakt opnemen met: Paul Verbraeken of Dirk Van Evercooren
In het derde panel van de hoorzitting worden een aantal dossiers behandeld die in relatie staan met de kwaliteit van leven en samenleven. Voor dit panel werden de ministers Wivina Demeester, Miet Smet, Leona Detiège uitgenodigd. Uit de syndicale wereld werden Mia Devits en Theo Rombouts aangezocht en voor de mutualiteiten, Guy Peeters. Onder de hoofding ´kwaliteit van leven en samenleven´ vallen natuurlijk hete hangijzers als de sociale zekerheid, de ongelijke inkomensverdeling en de armoede. Zowel de formele -onoverzichtelijkheid van het beleid en van de beleidsinstrumenten - als de inhoudelijke aspecten - tekortschieten van bestaande vangnetten, besparingen in de SZ - krijgen daarbij aandacht. Processor Jan Vrancken en Dirk Geldhof werden hiervoor aangezocht.
Wat het werkloosheidsdossier betreft, zullen de vragen zowel de kwestie van arbeidsduurvermindering als de koppeling inkomen/arbeid als uitgangspunt hebben. Hiervoor verlenen professoren Jaak Vilrockx en Eric Rosseel alsook het H l VA hun medewerking. De afwezigheid van een sociale politiek voor Europa zal eveneens aangesneden -worden.
Met betrekking tot de stedelijke crisis streven we een geïntegreerde aanpak na: het huisvestingsbeleid, de ruimtelijke ordening, immobiliënspeculatie, de veiligheidspolitiek en de buurtopbouw hebben allen een impact op de konkrete leefwereld van de burger. De vragen zouden gesteld -worden door Chille Deman (Huurdersbond), Chris Kesteloot (Mort Subite-groep), Patrick Hebberechts(RUG) en Alain Storme (RISO-Brussel).
Ook staat het verstikken van de stad ten gevolge van de verkeerscongestie en de rol van het openbaar vervoer hierbij eveneens op de agenda van dit panel. Inzake gezondheidszorg zal door Joos Wauters (LBC) en LUC Meyvis (arts) een vraag gesteld worden over de voor- en nadelen van een dure curatieve individuele geneeskunde en preventieve sociale geneeskunde. Het VOK bereidt een vraag voor over de vrouwendiscriminatie op sociaal vlak.
Indien we gedurende een jaar heel wat inspanningen hebben kunnen opmerken inzake de ´nieuwe politieke cultuur´ kan dit heel wat minder gezegd worden inzake het ´nieuw sociaal beleid´. Toch zijn de verrechtsing en de ´kloof tussen burger en politiek´ eveneens symptomen van de krisis op sociaal vlak. We hopen dan ook een vruchtbare en duidelijkheid scheppende discussie te hebben in dit panel.
Wie en wat zal u aantreffen tijdens de sessie "Onze cultuur en beschaving"? In één zin: er zal cultureel en beschaafd gediscussieerd worden op het scherp van de snee. Uitgenodigd werden de ministers Luk Van Den Bossche en Hugo Weckx, de voorzitters van BRTN en VTM, Els Witte en Leo Neels, en kijk: toevallig zullen allen aanwezig zijn in het panel. De thema´s zijn eenvoudig en veelomvattend; de vraagstellers ad rem en erudiet:
De moeite waard, toch? Allen daarheen dus.
De regionale groep Antwerpen bereidt een reeks debatavonden voor over, om het met een stadhuiswoord te zeggen, de "Antwerpse" grootstedelijke problematiek. Telkens zou, per onderwerp, de verantwoordelijke schepen of ambtenaar of beleidspersoon worden uitgenodigd om in debat te treden met iemand, die ook deskundig is, maar de zaken eens van de andere kant kan belichten.
Hiermee willen we ons steentje bijdragen aan de discussie die op sommige plaatsen reeds bezig is ter voorbereiding van de gemeenteraadsverkiezingen in 1 994. We zouden een zes a acht avonden spreiden over een jaar (bv.om de twee maanden, elke tweede dinsdag van de maand, te beginnen in december). Het is de T bedoeling voor die avonden een breder publiek aan te spreken en desgevallend zullen we dan ook werken naar aanleiding van een concreet probleem in een bepaalde buurt.
De onderwerpen zouden kunnen zijn:
Rond deze tijd wordt het hele idee verder uitgewerkt door enkele mensen van de regionale groep, jullie horen er spoedig meer over!
Wie wil meewerken is welkom: tel.: 03/225 26 94 bij Agnes Hollanders.
Charta zoekt contact met personen van "de wakkere burger" om over het gemeentebeleid te praten. Voor de volgende vergadering, voorzien op 5/11 om 20u in het Sabatinitheater is Paul Vanvoorde, voorlichtingsambtenaar van de stad Gent, bereid gevonden om over het onderwerp meer uitleg te verschaffen. Voorwaarde is dat er geen politieke vragen gesteld worden. Er werd overeengekomen om te vragen dat Paul. Vanvoorde het algemeen kader schetst, de bevoegdheid van de organen van de gemeente doorneemt en uitleg geeft over het administratief toezicht. Daarna volgt een discussie over de onafhankelijkheid en de kritische houding die een ambtenaar kan aannemen gezien zijn wettelijke discretieplicht.
Op vrijdag 9 oktober hielden we een persconferentie in het Huis der Parlementariërs /Maison des Parlementaires te Brussel/Bruxelles om de hertstcollectie van Charta voor te stellen. Onze niets ontziende integriteit verplicht ons om u mede te delen dat de belangstelling van de journalisten eerder gering was, maar anderzijds kunnen we u melden dat de Rotonde l-zaal, waar het gebeuren plaatsvond, inderdaad een ronde zaal is, hetgeen in deze "de vlag-dekt-de-lading-niet"-tijden toch leuk weghapt. Het hoeft niet allemaal slecht nieuws te zijn. Bovendien hadden de suppoosten, bij wie de gewone sterveling zijn identiteitskaart dient in te leveren in ruil voor een soort loterijblijet, onze activiteit in het register ingeschreven als uitgaande van "Gerda 91", wat dan toch weer beter was dan de prestatie van de deelnemers aan de IQ-quiz van enkele weken geleden, die op de vraag hoe die nieuwe beweging van onafhankelijke burgers heette die na 24 november opgericht werd, niet verder kwamen dan een aarzelend: "magna...". Dit voor het meest alerte team. De tegenspelers kwamen namelijk uit Nederland en zoals elke trouwe IQ-kijker weet, verlaten deze ongelukkigen de studio steeds met hangende pootjes en twee flessen korte drank.
Dwaal ik af? Nauwelijks, want om de naam en de ideeën van Charta beter bekend te maken bij suppoosten, IQ-quizdeelnemers en vele anderen, hebben we onder de titel "Eigen volk eerst?" een eenvoudige maar duidelijke tekst geschreven die op duizenden exemplaren verspreid zal worden, op de persconferentie werd voorgesteld en ergens in dit nummer van de Nieuwsbrief afgedrukt staat. Verder presenteerden we onze open brieven aan de parlementsleden (zie onder) en aan de ministers Wathelet en Claes m verband met de noodzaak om politiek en juridisch op te treden tegen dr hyperventilatie van het Vlaams Blok. Tenslotte werd informatie verstrekt over de hoorzitting van 22 november. Tot dan, als het tij het toelaat.
Mevrouw, Mijnheer de senator,
Mevrouw, Mijnheer de volksvertegenwoordiger,
Mijnheer de Vice-Eerste Minister,
Het zal U wellicht bekend zijn dat na de verkiezingsuitslag van 24 november 1991 een initiatief is gegroeid dat op 8 februari 1992 werd geconcretiseerd met de oprichting van het burgerforum Charta 91, als reactie tegen de voortdurende verrechtsing in onze samenleving.
Charta 91 stelt vandaag, bijna een jaar na deze historische stembusgang, vast dat, ondanks de vele verklaringen over het begrepen signaal van 24 november, er vanwege de democratische politici bitter weinig te merken valt van enig verzet tegen het steeds wilder om zich heen grijpend racisme m Europa.
Integendeel, ook m ons land schijnen alle remmen te zijn losgeslagen, want op 6 juni 1992 kon het Vlaams Blok ongestoord zijn "70 voorstellen ter oplossing van het vreemdelingenprobleem" in het openbaar verkondigen. Het gaat hierbij om een lange opsomming van racistische voorstellen, zoals het opnieuw invoeren van de bloedafstamming, apart onderwijs, opsplitsing van de sociale zekerheid, beperking van het eigendomsrecht, afbouw van een erkende eredienst en dies meer, allemaal maatregelen die kaderen in een plan voor collectieve uitzetting en stuk voor stuk strafbaar, overeenkomstig de Wet van 50 juli 1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenophobie ingegeven daden.
Bovendien zijn een groot aantal van deze voorstellen, en vooral de collectieve uitzetting, flagrant in strijd met het Europees Verdrag ter Bescherming van de Rechten van de Mens en met het UNO-handvest voor de Mensenrechten.
Charta 91 is van oordeel dat zoiets ontoelaatbaar is in een rechtsstaat die naam waardig. Vandaar dat wij langs deze weg de vrijheid nemen om U dringend te verzoeken de nodige parlementaire en/of juridische initiatieven te willen nemen om aan deze, voor het voortbestaan van de democratie onaanvaardbare, situatie een eind te maken.
Met de meeste hoogachting,
Namens Charta 91,
Paula Burghraeve, Eric Gryp, Louis Van Geyt, Hugo Claus, Knstien Hemmerechts, Jan Van Riet, Eric Corijn, Nelly Maes, Eddy Van Vliet, Magda De Meyer, Tom Lanoye, Paul Verbraeken.
Al onze ellende is de schuld van de Turken,
de Marokkanen, de bruinen, de zwarten, de gekleurden.
Zij pakken het werk af van de Belgen.
Zij kweken kinderen als konijnen.
Zij slachten schapen in de badkamer.
Zij stinken naar knoflook en vreemd voedsel.
Zij kosten ons miljarden.
Daarom moeten zij hier weg.
Niet allemaal tegelijk.
Eerst die al 3 maanden werkloos zijn. Dan de anderen.
Ook al zijn zij hier geboren.
Ook al zijn hun ouders hier geboren.
Ook al spreken zij Nederlands als u en ik.
Zij moeten zich hier niet thuisvoelen.
Hun thuis is hun apeland.
Want hun bloed is onzuiver.
Alleen ons bloed is zuiver. EIGEN VOLK EERST.
Wie zegt dat?
Dat zegt het Vlaams Blok,
listig verpakt in 70 punten.
Met de schandelijke uitspraak:
"De rechten van de mens zijn ondergeschikt
aan de belangen van het eigen volk"
"Eigen volk", dat is de slogan in Joegoslavië
waar men mekaar uitmoordt en foltert.
"Eigen volk" schreeuwt het uitschot in Duitsland
dat de huizen van de vreemdelingen in brand steekt.
Moet het nog duidelijker?
Moeten ook bij ons de eerste vreemdelingen er aan?
Herinner u hoe het ook op een zacht pitje begon in Duitsland voor de oorlog
met de eerste zachte maatregelen tegen de Joden.
Moet dit walgelijk kwaad
nu ook bij ons wortels schieten?
Zijn wij fanatieke onnozelaars
die klaar staan om in naam van ons eigen volk
te discrimineren, te haten, te moorden?
Sinds eeuwen dragen vreemdelingen bij tot de bloei
van onze Vlaamse gemeenschap, onze beschaving.
Hen uitstoten is in ons eigen vel snijden.
Vlamingen, reageer, ageer voor de fanatieke ziekte zich uitbreidt.
Wie dacht dat er een politiek complot tegen De Morgen werd gesmeed en alvast z´n laatste restje morele verontwaardiging boven wilde halen (een duur en schaars goedje tegenwoordig), vergist zich.
Piet Piryns aan de telefoon met Charta, op een regenachtige middag in oktober : "Ik ben bang dat de complottheorie niet klopt. Ik denk dat Christian Van ´l´hillo ( uitgever van Hel Laatste Nieuws, Dag Allemaal, Joepie, Kwik., Blik, Woef, en Jawel, ook van De Morgen) gewoon denkt, zoals een manager bij Procter en Gamble. Die ziet een krant niet als een ideëel produkt, maar als koopwaar. Een manager die twee waspoeders heeft en ziet dal ene wel verkoopt en het andere niet, zal z ´n hele productielijn, bij ons is dat dus de drukapparatuur, afstemmen op dat ene waspoeder. "
Kranten en waspoeder. Allebei koopwaar dus. Poolse zloty´s , escudo´s uit Mozambique en een pluchen konijn schijnen de verkoop van een krant te stimuleren. Waspoeder verkoopt beter, als bijvoorbeeld de vrouw van ene Sois, postbode, x´n lange, geelgeworden onderbroeken nu eens met XYZ gewassen heeft, en dat met veel verve publiekelijk verkondigt . Gelden voor waspoeder en kranten dezelfde wetten ´? Natuurlijk is een krant onder andere ook een marktprodukt. Maar een krant is ook, méér nog, een plattorm voor politieke discussie. Is ook en nadrukkelijk de etalage waarin vrije ongebonden meningen uitgestald kunnen worden. Een krant is zeer zeker ook het kanaal van een groot en duur betaald goed : persvrijheid. Om de woorden van een Frans televisie-socioloog toe te passen: een krant moet de burger mobiliseren, niet de lezer verleiden. Ken krant kan en mag nooit louter het voorwerp zijn van winst of verlies : een krant is meer dan alleen maar koopwaar.
Iedereen maakt zich zorgen over de sfeer van anti-politiek in Vlaanderen. Hoe komt het dan dat een krant als De Morgen, die daar tegen vecht, niet kan overleven ? Piet Piryns : "Men is lichtzinnig geweest. De hele politieke generatie heeft veel te lang gewacht om maatregelen te treffen. A/s je het maken van kranten , en zeker van een kwaliteitskrant , wat WIJ juist proberen te doen, geheel overlaat aan de wetten van de vrije markt, dan overleven natuurlijk alleen de sensatiekranten in een klein land als Vlaanderen, waar bijna niet gelezen wordt."
Zijn er dan geen argumenten om een yuppie als Van Thillo ervan te overtuigen dat een uitgever die zichzelf respecteert, ook produkten op de markt moet brengen waar hij niet alleen financieel beter van wordt ? Ook dure kunstboeken of dichtbundels leveren nooit winst op. Zulke uitgaven komen er omdat iemand, een geïnspireerd uitgever bijvoorbeeld, wat verder kijkt dan z´n financiële neus lang is. Maar volgens Piryns is van Thillo niet geneigd naar zoiets te luisteren :
"Ik denk dat hij doof is voor andere dan bedrijfseconomische argumenten. De Morgen is een erfeni.t van zijn voorganger, en ja, hij heeft het kindje geadopteerd. Hij heeft het moeten overnemen, en hij had al kinderen van zichzelf. Die doen het goed, zoals bvb, Het Laatste Nieuws. En dan zeg ik, godverdomme, dat geeft je toch niet het recht om op den duur dat geadopteerde kindje in hel kolenhok te stoppen en te gaan slaan ? Je blijft verantwoordelijk. Maar hij is daar absoluut ongevoelig voor. Hij denkt puur in cijfers, en inderdaad, vanuit bedrijfseconomische analyse : aan De Morgen zul je nooit geld verdienen"
Arm Vlaanderen : een krentenwegende kruidenier aan het hoofd van een grote persgroep. Arm niet-lezend Vlaanderen :
"Lezend Vlaanderen laat ons in de steek. Progressief Vlaanderen moet ook eens de hand in eigen boezem durven steken. We hebben heel weinig aan die mensen die zo nu en dan eens De Morgen kopen en dan nu staan jammeren en janken dat De Morgen niet mag verdwijnen. Het verschil met de politiek is : daar heb je 24-novemlwr-effecten . Er wordt om de vier jaar gestemd. Voor een krant moet ie iedere dag kiezen . Als ie hem niet ledere dag koopt, dan heb ik aan alle solidanteilsverklaringen niet veel. En ik ken ongelofelijk veel mensen, ook in progressieve kringen, die gewoon intellectueel te lui zijn om een krant te kopen . Die volstaan met het BRT-- en het VTM-journaal. Als die mensen nu zeggen, ja, De Morgen mag niet verdwijnen, dan ben ik ze weliswaar zeer dankbaar voor hun solidariteit, maar ik koop er weinig voor,"
Daar zitten we dan : met een bikkelhard, kortzichtig zakenman als Van Thillo aan de ene kant, en een klein hoopje progressief Vlaanderen aan de andere kant, dat zelden leest. Of de krant léént in plaats van hem te kopen. Of denkt dat hij een goed figuur slaat als hij zégt dat hij de krant heeft gelezen, maar er eigenlijk niet veel méér mee gedaan heeft, dan er de aardappelschillen in gewikkeld.
Charta wil zoveel mogelijk stemmen horen. Ook die van De Morgen, zeker die. Al wie kan, moet verder gaan met het omverblazen van kortzichtigheid en bekrompenheid, die de voedingsbodem zijn voor discriminatie, eigen-volk-eerst-ideeën enzovoort. Al wie kan, moet het klimaat van anti-politiek in Vlaanderen beïnvloeden en veranderen. Wie zal anders het tij keren ?
Kopen dus die krant, verdomme !
Het was een geweldig feest
er stierven drie mensen
een van ouderdom
een door alcohol
een omdat hij vocht met de slang
O maar er werd gezongen
gedanst en gedronken!
De pijp ging rond en de pruim
oude verhalen werden nieuw
opa´s stonden in hoog aanzien
die zeiden dat het zo altijd was geweest
en altijd zo zou blijven
en de kinderen bleven erbij
tot ze niet meer konden.
O maar er werd gedanst
en gevrijd bij het leven
een dag een nacht en een dag!
Tot het zout op was
de kruiken leeg
en de schelpen door de kroegbaas
weer afgepakt
toen wankelden ze lachend de berghelling op
sliepen hun roes uit in het gras
een nacht en een lange dag
Terwijl ze sliepen
reden
beladen met het werk van hun handen
in kratten en balen verpakt
in bewaakte colonnes
de vrachtwagens naar de stad
de stad van de banken en de congressen
de stad van de krotten en open riolen
de stad van de mooie dames met chauffeur
de stad van de hoeren voor een knaak
de stad waar iedereen het zout in de pap verdient
iedereen die een vinger in de pap heeft
de stad waar ze altijd van droomden
de stad die ze nooit zouden zien
Verzet begint niet met grote woorden
maar met kleine daden
zoals storm met zacht geritsel in de tuin
of de kat die de kolder in z´n kop krijgt
zoals brede rivieren
met een kleine bron
verscholen in het woud
zoals een vuurzee
met dezelfde lucifer
die de sigaret aansteekt
zoals liefde met een blik
een aanraking iets dat je opvalt in een stem
jezelf een vraag stellen
daarmee begint verzet
en dan die vraag aan een ander stellen
iemand weigert de schelp
iemand houdt op met dansen
iemand smijt de kroegbaas de kruik in ´t gezicht
iemand zegt opa de pest met je oude verhalen
iemand wil het alfabet leren
iemand pakt de opzichter z´n zweep af
iemand steelt een geweer
iemand zegt dit is mijn grond
iemand staat zijn dochter niet af aan de landheer
iemand antwoordt niet met twee woorden
iemand houdt zijn graan verborgen
iemand viert geen feest als de vrachtwagens komen
iemand spuugt op de grond als hij de soldaten ziet
iemand snijdt de banden door
iemand verschuilt zich in het woud
iemand droomt niet meer
iemand richt zich op
iemand is voor altijd wakker
iemand stelt de vraag
iemand verzet zich
en dan nog iemand
en nog iemand
en nog
Met dank aan REMCO CAMPERT