Jos Geysels vond ik tot nog toe een rijk bedeeld politicus. Men heeft het voortdurend over de oneliners van Tobback, terwijl er nooit eens iemand aandacht schenkt aan de bon mots van Geysels. Vooral de politieke herverkaveling brengt hem snel op dreef. "Het herverkavelingsdebat moet over breuklijnen gaan, niet over telefoonlijnen" luidde bijvoorbeeld zijn spitse reactie op het verhaal van Johan Van Hecke's open staande GSM. Nog zo een: "Paars en paars-groen zijn mooie kleuren voor een regering, niet voor een partij." Of dit: "Ik ben geen supporter van het politieke tweestromenland. Want twee stromen in de politiek leiden tot één stroom in het beleid." Gevraagd of de SPA en Agalev één partij moeten vormen, antwoordde hij du tac au tac "Samenwerken graag. Samengáán neen. Als je de etalage vernieuwt, moet je ook de winkel vernieuwen." Patrick Janssens' operatie window dressing had hij dan ook gauw door: "Als de jonge SP-vrouwen zichzelf als Spice-Girls opvoeren, blijf ik op mijn honger zitten. Een mens leeft niet alleen van specerijen." Helemaal gedurfd is deze: "Tussen woord en daad gaapt een enorme kier." Over de manier waarop de laatste tijd het politieke debat wordt gevoerd: "Ik hoor in de discussie heel veel 'ik'. Terwijl het toch over 'wij' zou moeten gaan." Toegegeven, het ruikt vaak wat naar de Bond zonder Naam en soms hoor je waarachtig maar niet verwonderlijk pater Versteylen. Toch hou ik van Jos Geysels. Zeker toen hij, op het congres waar Agalev zich voor regeringsdeelneming uitsprak, haast profetisch uitriep: "De toekomst is groen! De toekomst is begonnen."
Eilaas, gisteravond eindigde de politieke carrière van Jos Geysels. Dat zat zo. Te gast in het programma van Walter Zinzen, werd hem gevraagd waarom Patrick Dewael zich zo ineens voor de beerkar van de boeren had gespannen. Tussen twee haakjes, ook een mooie niet waar? En ze is niet van Jos Geysels. Maar dit terloops. Waarom dus Patrick Dewael plots zo pro-boer en, haha, zo pro-beer bleek? Was de toekomst misschien dermate groen geworden dat zelfs Dewael...? Jos Geysels kon er geen antwoord op geven. Met de beste wil van de wereld niet. Hij wist het niet. Echt niet. Zei hij. Dat Dewael ook aan het herverkavelen was, dat onze Vlaamse minister-president bezig was met zijn VLD te verruimen, dat hij de boeren aan het verleiden was nu die, met een CD&V in de oppositie, zo slecht aan hun trekken komen, je hoorde het Jos Geysels zelfs niet opperen. Als Jos Geysels dat niet ziet en ik wel, dan zegt dat alles over Jos Geysels, en toch ook iets over mijn boerenverstand. Goed, ik blijf van die man houden, maar sorry, hij is niet bekwaam om Agalev te leiden. Morgenavond komt het presidium - of hoe heet dat daar - van Agalev samen. Daar zullen ze Jos Geysels afzetten. Wie de nieuwe secretaris-generaal wordt wil ik u gerust verklappen, hij heet
Conradijn van Zwijndrecht.
Mevrouw Leduc is VLD-fractieleidster in de senaat. In een van de commissies van die senaat wordt op dit ogenblik fel gediscussieerd over het stemrecht voor migranten. De VLD is daar tegen. Tenminste, de VLD voelt aan de likdoorns van De Gucht of de ellebogen van Coveliers of het water van mevrouw Leduc dat de Vlamingen daar tegen zijn. Daarom, uit schrik dat die Vlamingen prompt en bloc voor het Blok zouden stemmen, verzet de VLD er zich tegen. Wat wil je, als je de ambitie hebt een Vlaamse volkspartij te worden? Inderdaad, dan loop je achter je kudde aan. Maar met zoiets moet je natuurlijk niet afkomen in een senaatscommissie. Daar verwachten ze argumenten. Ziehier die van la Leduc. Mijn TV gaf ze door zonder ook maar één keer te flikkeren. Maar misschien bent u van een minder betrouwbaar bouwjaar. Hou u dus maar goed vast.
"Het is niet waar, riep dame Leduc de vergadering toe, dat politici zich minder zouden interesseren voor mensen wonen die niet mogen kiezen. Kinderen mogen ook niet stemmen. Maar is er één politicus die zich het lot van kinderen niet zou aantrekken?"
Bent u er nog? Kinderen hebben geen stemrecht. Waarom migranten dan wel? Eist Michel Vanden Bosch soms stemrecht voor zijn bedreigde koeien en varkens? En die zijn er slechter aan toe. Wij slaan onze vreemdelingen tenminste niet. Toch niet veel. Ze slachten doen we al helemaal niet. Of dit: meer dan zeventig procent van de Vlaamse mussenpopulatie is al uitgestorven. Gelukkig hebben de mussen niet moeten wachten tot ze stemrecht hadden opdat de politiek er iets zou aan doen. Heel Vlaanderen is gemobiliseerd. U kunt de eerste dakpannen met speciale mussennestjes al gaan afhalen. Nu ik erover nadenk, waarom hebben we eigenlijk de vrouwen stemrecht gegeven? En de arbeiders? Alsof voor 1948 of 1892 de politiek niets voor ze gedaan heeft. Waarom laten we niet ineens alles over aan de onpeilbare wijsheid van Jeannine Leduc? Dan zijn we meteen allemaal verlost van dat stomme stemrecht.
Jeananine Leduc kunt u in elk geval vertrouwen. Ze is ook aangesteld als coach van Jean-Marie Dedecker, een VLD-senator die even niet juist meer wist wat kon en niet kon. Dedecker is op zijn beurt de coach van judoka Ulla Werbrouck. Zij verkoos echter te stoppen. Zou ze niet de coach van Hugo Covelier willen worden? Dan hoeft die geen flessen gekregen wijn meer stuk te slaan op het hoofd van Marokkaanse boefjes. Coach as coach can.
Zoltan Zwanstny.
Pol Prott.
Zat er nu een rolletje van 24 of van 36 in die onbemande camera´s? Flitsten ze niet omdat ze op Economische Zaken zaten te slapen? Sloeg Isabelle Durant weer op hol? Staat Duquesne te veel op zijn strepen? Of is Verwilghen eens te meer de kop van Jut? In Vlaanderen zijn we even wakker geschoten want er bleek wat mis met de verkeersveiligheid. Verkeersveiligheid, eindelijk eens iets waar Annemans of Dewinter géén garen uit kunnen spinnen. Wegpiraten blijken immers geen Marokkaanse handtasdieven of Albanese pooiers te zijn. Onze kinderen en bejaarden worden bij voorkeur doodgereden door Arrogante en/of Zatte Blanke Mannen. Verkeersveiligheid, akkoord, het klinkt een beetje soft, het heeft iets seutigs, het doet denken aan Jos Ansoms, de wat saaie en drammerige burgemeester van Essen. Dat neemt niet weg dat er jaarlijks toch zo´n 1400 mensen - een volle WTC-toren rekende Yves Desmet ons voor - op de weg omkomen terwijl een veelvoud daarvan een of andere verschrikkelijke handicap aan een verkeersongeval overhoudt. Veiligheid op de weg is dus - uitgerekend in doden, verlamden en verminkten - nogal wat belangrijker dan veiligheid op straat, hét geliefkoosde thema van het Blok. Hier had je dus ik weet niet hoelang al een parel van een thema, zomaar instapklaar, een wijd gapend gat in de wispelturige markt van politieke opportuniteiten. Daar verkeersveiligheid bovendien een materie is die enige deskundigheid vereist, lopen die van het Blok er zeker behoedzaam om heen. Nog een reden voor de anderen - degenen die we maar gemakshalve en met veel welwillendheid de democratische politici zullen noemen - om van verkeersveiligheid hùn item te maken. Behalve dus een monomaan als Jos Ansoms, plachten die democratische politici er zich echter alleen bij gelegenheid even over te buigen, als ze nog wat tijd over hadden, of als ze wel gedwongen waren omdat er zich een uitzonderlijk telegeniek ongeval had voorgedaan. En kijk! Ineens is de verkeersveiligheid het hot issue van de laatste dagen geworden. Plots - alleen mannen zoals God en Johan Malcorps weten waarom juist nu - is de Veilige Geest over iedereen nedergedaald. En dan slagen ze er toch wel zeker in om de zaak te verknoeien. Net nu het Blok nalaat te scoren, brengen de anderen er niet meer van terecht dan wat stuntelig gewriemel en bits geharrewar, voor het eigen doel nog wel. Vooral Stevaert, anders voor geen stunt verlegen, zat zwaar in de problemen. Eerst trachtte hij nog weg te komen door met veel misbaar te wijzen op de bureaucratische knoeiboel in de federale regering. Het was omdat de ministers van Binnenlandse Zaken, van Verkeer, van Justitie en zelfs van Economische Zaken elkaar voor de voeten liepen, dat hij, Stevaert, zijn werk niet naar behoren kon doen. Tot Economische Zaken er koeltjes op wees dat ze hem al tot twee keer toe beleefd gevraagd hadden om die camera´s nu eens correct te plaatsen en behoorlijk aan te sluiten. Toch vond Stevaert eventjes zijn bekende branie terug en dreigde hij zowaar met een regeringscrisis. Als dat federale broddelwerk met verkeer nog lang ging duren, dan zouden we eens wat zien. Crisis meneer Stevaert? In welke regering dan wel? De federale regering, waar u geen deel van uitmaakt? Of de Vlaamse, die niet kan vallen? En dan nog iets meneer Stevaert. Stel dat Johan Malcorps niet naar de pers was gelopen met dat onwaarschijnlijke verhaal over peperdure camera´s waar geen rolletje in zit, zou u dan ook zoveel misbaar gemaakt hebben? Natuurlijk niet, want daarvóór hebben we u toch ook niet gehoord? Dan had de Vlaamse politiek rustigjes voort kunnen kabbelen. Dan hadden ze u op Economische Zaken een derde en misschien nog wel een vierde brief mogen sturen. En dan had u zich ten volle kunnen concentreren op uw stunt van de sociale woningen die zichzelf betalen.
Tony Kowalski.
En wel meer bepaald over allochtonenhaat. Lees onderstaande tekst, verschenen in de Gazet van Antwerpen, en raad wie de auteur is.
"Het argument dat niet-Belgen ook belastingen betalen, houdt geen steek. Mag iemand die geen belastingen betaalt dan niet stemmen? Dan zouden we terug in het cijnskiesstelsel zitten."
1) Cocooning "Dit vind ik het belangrijkste argument: wie in aanmerking komt voor migrantenstemrecht, kan nu wel heel makkelijk stemrecht verwerven door Belg te worden. Door dat niet te doen, geven ze aan dat ze zich willen distantiëren van de samenleving, zich terugtrekken in de cocooning van een aparte mentaliteit."
2) Normvervaging "Als de oorzaken van migraties zichtbaar zijn, heeft onze bevolking weinig problemen met stemrecht voor die migranten. Neem nu de Hongaarse vluchtelingen na de opstand van 1956, of de Kosovo-vluchtelingen. Maar de migratie vandaag is grotendeels illegaal waardoor stemrecht voor migranten zonder Belgische nationaliteit normvervagend gaat werken."
3) Mensensmokkel "De nu bekende problemen met de regularisatie zijn maar het topje van de ijsberg. Van het recht op familiehereniging wordt misbruik gemaakt, er zijn schijnhuwelijken... Geef je die mensen op termijn ook nog het extra voordeel van het stemrecht, dan beloon je de mensensmokkelaars."
4) Superioriteit "Geef je stemrecht aan migranten die manifest de Belgische nationaliteit weigeren, dan geef je hun impliciet toe dat hun nationaliteit superieur is aan de onze. Wat is er zo vies een de Belgische nationaliteit dat ze die niet willen aannemen?"
5) Draagvlak "Last but not least, er is bij de bevolking geen draagvlak voor migrantenstemrecht. Ik ben van Antwerpen, oké, maar ik hoor hetzelfde in Gent, Knokke, Sint-Niklaas en elders waar ik al eens kom."
U dacht zo op het eerste zicht Filip Dewinter maar u bent niet zeker? Laten we de elementen uit de tekst eens analyseren om tot een profiel van de dader te komen. We kunnen niet weten of het een man of een vrouw is. Het is iemand van Antwerpen die tot vijf kan tellen, dus dat elimineert al een flink deel van de Vlaams Blokkaders. Bovendien beschikt de persoon over noties van de Engelse taal ("cocooning", "last but not least"), dus het is toch meer een intellectueel type. Het feit dat hij/zij denkt dat de Kosovo-vluchtelingen stemrecht zouden kunnen krijgen, duidt dan weer op gebrekkige kennis van de wetgeving, een advocaat misschien? Hij/zij geeft blijk van mobiliteit, zeg maar rustig kosmopolitisme: Gent, Knokke, Sint-Niklaas "en elders" niets is hem/haar te ver. Merk echter op dat alle vernoemde plaatsen ten Westen van de metropool liggen. Hij/zij neigt dus eerder naar het Atlantische, een VLD-lid perhaps? Tegen deze hypothese pleit de wetenschap dat de liberalen nu juist enorm normvervagend te werk gaan en met enthousiaste medewerking van Agalev de ultra-linkse permissiviteit aanwakkeren. Kwatongen beweren dat Guy Verhofstadt en Noël Slangen na een avondje "brainstorming" (lees "blowing in the wind") met elkaar onnoemelijke feiten plegen om de grenzen van hun permissiviteit te testen. Maar mind you, het is iemand van Antwerpen en daar krijgen de meeste liberalen pseudo-anthrax als de fatsoensnormen in het gedrang komen. Hun man in Straatsburg, Ward Beysen om hem te noemen, heeft toch onlangs een peiling gedaan bij de Antwerpse VLD-ers en wat daar uitkwam was niet niks: neuspeuteren kon nog net.
Ik zal u niet langer in het ongewisse laten: het gaat om Hugo Coveliers, de man die in een vroeger leven België wél vies vond maar deze overtuiging naar aanleiding van zijn naturalisatie tot liberaal geheel verdrongen heeft en thans nog alleen een merkwaardige outer-en-heerd baardgroei als nostalgisch relikt koestert.
Nu overkomt die getrimde Sinterklaas onlangs toch wel zeker het volgende, en ik neem wegens hoog entertainmentgehalte opnieuw een stuk uit de Gazet van Antwerpen over:
Hugo Coveliers jaagt gewapende boeven op de vlucht met fles wijn
Hugo Coveliers (54) stond na een debat in Leuven om 23u voor zijn gerage in de Lange Leemstraat in Antwerpen. "Ik reed binnen en parkeerde. Ik stond met een fles wijn, aan aktentas en mijn jas in mijn handen, toen twee gemaskerde mannen op me afkwamen. Eén van hen dreigde met een pistool en zei in een Antwerps dialect met allochtone tongval dat ik moest gaan liggen en geld geven." Coveliers gaf een etui met zijn paspoort en rijbewijs. Geld had hij niet. "Die gast wilde mijn aktentas. Maar ik hield die stevig vast, zei hem dat er alleen wetsvoorstellen in zaten tegen het stemrecht voor migranten en dat hij dus nooit zou mogen stemmen."
Hier dient een terzijde te worden geplaatst. Ik vind dat knap van Hugo dat hij in zo´n hachelijke situatie het conflict resoluuut naar het politieke niveau tilt. Moesten er twee al dan niet allochtone klootzakken voor mijn neus staan met een pistool, ik gaf hen ter plekke mijn hele hebben en houden. Ik zou, zoals gevraagd, gaan liggen en beleefd vragen of ze hun voeten aan mijn trui wilden afvegen. Hugo niet, niet alleen deed hij een politiek statement, het was er ook één dat regelrecht ingaat tegen hun maatschappelijk belang. Die boude daad van onze lokale Karel Martel leverde echter niets op want, en ik herneem het krantenverslag:
"De overvaller bleef aandringen en zei dat hij mij ging fouilleren. Ik antwoordde kwaad dat nog geen tien Marokkanen dat zouden kunnen doen, zegt Coveliers in een voor een politicus opmerkelijk krasse taal.
Opnieuw even terzijde. De journalist, ene JVB, vertoeft blijkbaar nog niet lang in Antwerpen en heeft nauwelijks notie van wat in de Antwerpse politieke wereld "krasse taal" wordt genoemd. Merk bovendien op hoe Hugo de spanning opbouwt, in het begin van zijn relaas is er sprake van "allochtonen" en nu zijn het "Marrokanen". Het net sluit zich. Terug naar deGvA:
"Ik nam de wijnfles nu ook dreigend in de hand en zei hem dat ik zou slaan. Hij antwoordde: ´Ikke schiet, ikke schiet.´ Mijn geroep en geschreeuw lokte mensen op straat. Waarschijnlijk zijn die mannen daardoor bang geworden en gevlucht."
Gerolf De Brulpaep.
Niets is nog zoals het was. Na de sky line van Manhattan vertoont nu ook het Belgische politieke landschap een nieuw profiel. Marc Eyskens heeft zich uitgesproken voor migrantenstemrecht. Helemaal onverwacht komt dat nu ook weer niet. Eyskens´ mentale ommezwaai was immers al opgemerkt tijdens het stichtingscongres van CD&V. Dat zit namelijk zo. Stefaan De Clerck - België´s grootste houten klaas sinds de metamorfose van Filip - wilde dat congres in een sfeer van ongedwongenheid doen verlopen. Liefst geen dassen of maatpakken noch cocktailjurken dus. Casual outfit luidde het ordewoord. Iedereen in T-shirt en jeans. Niemand kon toen vermoeden dat we hier te maken hadden met een van de laatste autonome politieke wilsbeschikkingen van De Clerck. Maar hoe dan ook, dat kledingvoorschrift stelde Marc Eyskens voor een serieus probleem. De man heeft namelijk uitsluitend driedelige maatpakken in zijn kast hangen. Naar eigen zeggen heeft hij nog nooit een jeansbroek aangehad, laat staan dat hij er een zou bezitten. Afgaande op de foto´s die tijdens dat congres zijn gemaakt moet hij zich ten einde raad hebben gewend tot Spullenhulp. Iemand die zo roekeloos een oranje ruitjescolbert combineert met een paars streepjeshemd en een flodderdasje met groene vlammetjes, is tot nog veel meer in staat. En ja hoor, enkele weken later ondertekent deze Marc Eyskens, samen met een twintigtal andere academici zowaar een oproep ten gunste van het migrantenstemrecht.
Maar op het congres van le nouveau (of is het la nouvelle?) CD&V zelf was de nieuwe Marc Eyskens blijkbaar dan toch nog niet helemaal open gebloeid. Uit de persverslagen blijkt in elk geval niet dat hij zich in de strijd heeft geworpen toen het migrantenstemrecht ter sprake kwam. Uiteindelijk heeft het congres van de partij der "verbondenheid", de partij voor wie "elke mens telt", zich tegen het migrantenstemrecht uitgesproken. En met een ruime meerderheid op de koop toe. De migranten hebben dat te danken aan coming man Pieter De Crem. Die wees de congresgangers er op dat CD&V toch geen programmapunten van SP.A en Agalev kon overnemen. Zelden krijg je zo open en bloot te zien volgens welke ijzeren logica het politieke denken in Vlaanderen verloopt en welke stringente moraal eraan ten grondslag ligt. Vooral als je bedenkt dat CD&V hiermee wel een programmapunt van de VLD overneemt.
*
Wie behalve Marc Eyskens, ondermeer ook de oproep voor migrantenstemrecht ondertekende, was Paul De Grauwe. Hij is dan weer een VLD-senator. Maar ook zijn partij verzet zich dus tegen het migrantenstemrecht. Meer nog zelfs dan CD&V. Karel De Gucht, een van de succesrijkste producten van het spraaktechnologiebedrijf L&H, is de voorzitter van de VLD. Deze koudbloedige robot heeft de PS-voorzitter Elio Di Rupo tot een deal kunnen bewegen. Als de PS niet meer aandringt op het migrantenstemrecht belooft de VLD af te zien van de spijtoptanten. Meteen heeft partijgenoot Verwilghen zijn zoveelste strohalm moeten los laten. Ondertussen dreigt bij de VLD de whiskyrekening de laatste tijd hoog op te lopen. Eerst passeert Elio Di Rupo, dan Johan Van Hecke en weldra misschien Patrick Vankrunkelsven en Bert Anciaux. Karel Pinxten vroeg nog een week bedenktijd. Hij had ze zelfs niet helemaal nodig. Ondertussen is ook Reginald Moreels voor de Whiskyfles van De Gucht bezweken. En er kan vast ook een glaasje af voor Marcel Colla. Ook hij heeft het niet onder de markt sinds de dioxinecrisis. Het gerucht gaat dat hij nog maar alleen voort bestaat op water en droog brood. Hoe dan ook, Grote-Liberale-Volkspartij-Verruimers, zullen jullie niet vergeten jullie gsm af te zetten?
*
Voorwaar, in het Vlaamse politieke landschap kondigt zich een aardverschuiving aan. Er is alvast gerommel te horen. Is na zowat vier decennia gekakel over de politieke herverkaveling en de politieke frontvorming, de operatie eindelijk op gang gekomen? Krijgen we de implosie van de nog maar pas opgekalefaterde CD&V? Is de leegloop ingezet? In elk geval gedraagt Karel De Gucht zich nu reeds als de Grootmeester van de Belgische politiek: in samenspraak met de PS legt hij vast wat hier kan en niet mag. Als het aan hem ligt, wordt staken een zaak voor de rechtbank. Ook over de sociale zekerheid en het onderwijs heeft De Gucht originele opvattingen.
Zijn we nu aan het verglijden naar de VLD-staat? Kom, kom, er is nog geen reden tot paniek. Dit heeft meer weg van ordinaire overloperij dan van herverkaveling. Trouwens, sinds de overstap van Jaak Gabriëls, Jef Valkeniers, Hugo Coveliers, Pierre Chevalier en Mimi Kestelijn in 1992 is de VLD toch ook niet zo enorm verdikt. "Voyageurs sans bagage" noemde De Croo ze in zijn Brakels dialect. Daarentegen het Blok...
Tony Kowalski.
Het gaat niet echt goed in de ondernemingswereld: de groeivertraging slaat toe en in sommige landen stelt men reeds "negatieve groei" vast, een Orwelliaanse term voor productiedaling. Dat leidt tot afvloeiing van personeel, maar voorlopig worden de mensen vaak nog niet naakt op straat gezet, de naakte waarheid wordt nog met de mantel de liefde bedekt. Die zorgwekkende toestand noopt tot analyse en duiding. De Gazet van Antwerpen beschikt over een keure editorialisten en één van hen, Johan Van Geyte, heeft de taak op zich genomen om de meer technische achtergronden van de kapitalistische conjunctuurcyclus in eenvoudige bewoordingen te verklaren, en vooral om hem in een breder historisch en metaforisch kader te plaatsen. In zijn edito dd. 23 augustus meldt hij ons het volgende: "De zeven vette en de zeven magere jaren. De bijbel kende het fenomeen al en sindsdien is er weinig veranderd (behalve dat de heer Van Geyte in het Nederlands schrijft en niet in het Hebreeuws maar dit geheel terzijde). De economie blijft haar cyclus volgen. Zij gaat op en neer en op en neer ("Mensen, de boot is vol!" zong Drs. P. destijds) De ene keer via een korte golf, de volgende keer via een langere, maar golven doet ze. Bovendien groeien de bomen niet tot in de hemel. Ook vandaag niet. Als het te warm wordt komt er gegarandeerd onweer en vallen er takken naar beneden (naar boven zou inderdaad wat vreemd zijn). Eerst de zieke. Nadien misschien takken die wel levensvatbaar zijn, maar die worden meegesleurd in een algemene malaise."
Voilà, meer moet dat niet zijn. "Being there". De werknemers van Opel, Philips en Sabena kunnen gerust zijn want na regen komt zonneschijn en een gesnoeide boom draagt meer vruchten. Bloemen verwelken en scheepjes vergaan, maar Johan Van Geyte heeft het allemaal verstaan.
Tony Kowalski.
Nadat reeds in 1986 de IJzertoren en aangehorigheden door het Vlaams Parlement via een soort wisselmeerderheid van CVP-Volksunie en Vlaams Blok werd uitgeroepen tot "monument van de Vlaamse ontvoogding" en wij dus met zijn allen onder de slogan "Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus" aan onze emancipatie sleutelen, heeft minister Van Grembergen de kandidatuur van dat symbool als "erfgoed van de mensheid" ingediend bij de Unesco. Een pittige beleidsdaad die door Lionel Vandenberghe, de voorzitter van het IJzerbedevaartcomité met voldoening werd begroet. Zijn verklaring dienaangaande is een merkwaardig staaltje van kronkeldenken: "U wil dit aan alle Vlamingen aanbieden als hun gewijde monument en hun sacrale vlakte, symbool staande voor internationale vrede, tolerantie en van een Vlaanderen als bouwsteen van een Verenigd Europa van Volkeren. Deze poging is moeilijk omdat het een dubbele inspanning vraagt. Enerzijds van de zes miljoen om dit monument te erkennen en zich in dit monument te herkennen. Anderzijds vraagt het ook een inspanning van diegenen die het natiebewustzijn dragen, een inspanning van openheid en van het aanvaarden van de pluriformiteit van denken en oordelen in Vlaanderen. Een Vlaanderen dat zichzelf wordt, moet zijn zes miljoen Vlamingen kunnen samenbrengen en de muren die het verleden heeft gebouwd slopen."
Ik ga even voorbij aan de vaststelling dat stijl en woordkeuze eerder aan Cyriel Verschaeve dan aan Tom Lanoye doen denken. Wat mij betreffende de grond van de zaak meer verbijstert, is de inspanning die ik zal moeten leveren om niet alleen het monument te erkennen maar ook om mij er samen met die 5.999.999 andere lotgenoten in te herkennen, om het als het ware als de spiegel van mijn ziel te aanschouwen in mijn dagdagelijkse zoektocht naar identiteit en zingeving. Ik voel het al, dat gaat niet echt gemakkelijk zijn. Méér nog: ik vrees dat het niet zal lukken. Ik heb als Antwerpenaar ooit iets dergelijks geprobeerd met de Boerentoren en dat marcheerde uiteindelijk niet. De Eifeltoren was al iets makkelijker, maar toch... De Toren van Babel lijkt mij meer aangewezen. Alleen bestaat die niet, tenzij op doek in diverse musea van het Verenigd Europa van Volkeren en als reproductie aan de muur van één mijner goede vriendinnen. Maar de klap op de vuurpijl, of zoals mijn nonkel Jos het uitdrukt "als klop tegen de deurstijl", beschouw ik Lionels haast Freudiaans verhulde bedenking dat de dragers van het natiebewustzijn ons allen slechts in hun ideologische eenheidsworst kunnen draaien als zij de inspanning opbrengen om de "pluriformiteit van denken en oordelen in Vlaanderen" te aanvaarden. Hoezo? Doen die dragers dat anno 2001 dan nog niet? Worden mijn somberste vermoedens hier door de heer Vandenberghe bevestigd? En als zij in een haast übermenschliche inspanning toch hun deel van het contract vervullen, worden zij door de heer Vandenberghe dan niet teruggeduwd in hun aanvankelijke uniformiteit? Want indien wij als niet-dragers van dat bewustzijn ook ons uiteinde van de deal nakomen, zijn we toch verenigd in een collectief geïnterioriseerde erkenning van de IJzervlakte en van de gruwelijke fallus die eruit oprijst als een symbool van de angst voor het verschil.
Als schepen van financiën van de stad Antwerpen heeft Hugo Schiltz zes slopende jaren doorgemaakt. Om te beginnen stond hij voor een dubbele taak. Hij moest zowel de stadsfinanciën zuinig beheren als een oplossing vinden voor de schuldenlast van 45 miljard. Maar bovendien diende hij zijn ambt te combineren met een bloeiend advocatenkantoor én met het voorzitterschap van de Antwerpse waterbedelingsmaatschappij (AWW). Dat is wel heel veel voor één mens. Gelukkig kon de heer Schiltz bij het vervullen van die opdracht terugvallen op nogal wat logistieke steun. Zowel het stadsbestuur als de AWW stelden hem immers een dienstwagen met chauffeur ter beschikking. Weshalve heer Hugo zich zes jaar lang intensief langs Vlaanderens wegen heeft laten vervoeren. Volgens een commissaris bij de AWW, aldus mijn kwaliteitskrant, zou de heer Schiltz vorig jaar voor 600.000 frank brandstof hebben verreden, of althans bij de AWW in rekening hebben gebracht. Mijn vriend Tony Kowalski rekende voor me uit dat je om dergelijk bedrag te besteden elke dag vier uur moet rondrijden aan gemiddeld tachtig per uur. Dat komt neer op zo´n 320 kilometer per dag. Waar de AWW hun voorzitter elke dag zoal naartoe stuurden, vermeldt mijn krant niet. Meer nog, om dat gemiddelde te halen presteerde Hugo Schiltz´ chauffeur duizend overuren. Met andere woorden, die chauffeur leverde op zijn eentje in één jaar tijd de arbeid van anderhalve chauffeur. Natuurlijk zijn we de voorzitter van de AWW dankbaar dat hij aldus een halve chauffeur uitspaarde, iets wat ik nu al aan mijn water meen te voelen. Anderzijds, als de voorzitter van de AWW elke dag vier uur in zijn auto heeft doorgebracht, dan kan het haast niet anders of ook de Antwerpse schepen van financiën heeft een vergelijkbaar deel van zijn tijd in zíjn dienstwagen gezeten. Gewis moeten ze elkaar daarbij, op weg naar hun respectieve kantoren, herhaaldelijk mislopen zijn. En inderdaad, dat blijkt dan weer uit de exorbitante telefoononkostennota die de schepen en de voorzitter hebben ingediend.
Maar ook als burger is de heer Schiltz bezig te bouwen aan een in beton gegoten reputatie van zuinig financieel beheerder. Zo las ik elders in mijn krant dat hij een paar stukken Chinees antiek, samen met zijn verkiezingsuitgaven, als aftrekposten op zijn belastingaangifte had ingevuld. Voorwaar een puntgaaf staaltje huisvaderlijk beheer van het familiepatrimonium. Zo zie je ook hoe een halve eeuw Vlaamse politiek bedrijven iemands vindingrijkheid kan aanscherpen tot onvervalst Belgisch surrealisme.
Overigens, als de pers nu ook al dat soort futiliteiten uitbrengt, dan hoeft het niet meer voor Hugo Schiltz. Op VTM verklaarde hij dat het niet de taak van de media is om mistoestanden aan te klagen. Alsof er geen positief nieuws te melden valt. Nu, positief is toch alvast dat de belastingcontrole daar niet in is getrapt.Tja, de media! Beweert daar bijvoorbeeld De Standaard (1 maart) dat Hugo Schiltz er de oorzaak van is dat het Vlaams Blok zich in 1979 heeft losgescheurd uit de Volksunie. Figuren als Karel Dillen en Roeland Raes "zagen de compromissenpolitiek en de zachte toenadering tot links van Hugo Schiltz niet meer zitten." Aangenomen dat vier uur per dag aan tachtig per uur een zachte toenadering betekent, is dat dan goed of slecht nieuws?
Ik herinner me dat Marc Grammens, begin jaren zestig, in De Nieuwe - dat was toen hét weekblad van de progressieve Vlaamse intellectuelen; er waren er in die tijd net genoeg om een weekblad in leven te houden - Hugo Schiltz jubelend de "Vlaamse Kennedy" noemde. Toen voelde ik al dat Grammens slecht zou eindigen. Vandaag weet iedereen dat die vergelijking fel overtrokken was. Er bestond geen Vlaamse Marilyn Monroe noch dito Frank Sinatra. Voorts was het hier minder gebruikelijk om lastige politici omver te schieten. Ook betoonde de maffia toen nog geen interesse voor de Belgische politiek. De vliegtuig-, helicopter- en munitie-industrie al evenmin. In tegenstelling tot die van Kennedy, ging de loopbaan van Grammens´ wonderboy eerder langs de wegen der geleidelijkheid. Tachtig per uur, zoiets. In 1981 werd Schiltz lid van de eerste Vlaamse executieve, bevoegd voor ... financiën. Leden van die executieve hadden ook recht op een dienstwagen met een A-plaat. Hoeveel kilometer Schiltz toen dagelijks afreed en welk zijn gemiddeld verbruik was, is niet geweten. Zo´n tien jaar later werd hij echt minister. Het werd begroting, een portefeuille die niemand anders wilde. Het was namelijk de tijd van de miljarden overheidstekorten en tal van Schiltz collega´s hadden de reputatie vrij onbesuisd met hun budget om te springen. In die tijd ook begonnen de media zich wat meer te verdiepen in de politieke zeden. Stilaan vond men dat die wel heel rekkelijk werden. Perfect in harmonie dus met de tijdgeest opperde Schiltz dat dit land dringend nood had aan een nieuwe politieke cultuur. De NPC! Inderdaad, Hugo Schiltz heeft die uitdrukking bedacht. Ze is van hem. Jaren nadat in dit land de laatste apenbroodboom van de laatste plantentuin aan Vlaanderen zal zijn toegewezen, de laatste Vlaamse frank Wallonië zal zijn binnen gesijpeld, en men voor Brussel, Wallonië en Vlaanderen de eerste gescheiden weersvoorspellingen zal hebben opgesteld, zal de NPC nog altijd op de agenda staan. Geen geringe verdienste! Wat zouden we dan malen om een eerder fors uitgevallen cumul, een uit de hand gelopen telefoonrekening, een ietwat buitensporig benzineverbruik of een met veel verbeeldingskracht ingevulde belastingaangifte? Of hoe had u zich anders een zachte toenadering tot de traditionele Vlaamse linkerzijde ingebeeld?
Odilon Craquelé
Misschien is u het interview met Geertje De Ceuleneer in Humo van 20 februari ontgaan. Misschien ook niet en dan slaat u dit maar gewoon over. Maar voor degenen die niet àlles kunnen lezen wegens tijds- of geldgebrek wil ik graag een passage uit dat vraaggesprek met u doornemen.
HUMO:Uit een onderzoek in ´Zwart-Wit´ (de Humojournalist gaat er van uit dat men in ´Zwart-Wit´ ook aan onderzoek doet. Dat is geheel voor zijn rekening) bleek dat 35 procent van de kijkers en luisteraars vond dat de media verantwoordelijk zijn voor de groei van het Blok. Minister-president Dewael heeft de media zelfs opgeroepen zich eens te bezinnen over hun rol bij de opkomst van extreem-rechts.
DE CEULENEER: "Word ik nu plots verantwoordelijk gesteld voor de opkomst van het Vlaams Blok? De media hebben een rol te spelen, en wie zijn werk goed doet, heeft zichzelf niets te verwijten, denk ik." (Hier is het al duidelijk dat ze niet wenst te antwoorden maar daar heeft men bij HUMO natuurlijk niet van terug)
HUMO:Hebt u uw werk goed gedaan als u Vlaams Blok-voorzitter Frank Vanhecke als centrale gast naar ´De Zevende Dag´ haalt?
DE CEULENEER: "Als onze redactie dat heeft beslist, dan is daar ernstig over nagedacht." (Ernstig nadenken is namelijk één van de criteria om tot die redactie te mogen toetreden)
HUMO:Zo´n tribune voor het Blok, dat kan voor u?
DE CEULENEER: (boos) "Tribune, tribune... we hebben Vanhecke helemaal geen tribune gegeven, hij heeft flink wat weerwerk gekregen van ons publiek. De redactie had beslist de man uit te nodigen, en verder ga ik daar niet op in." (Voilà, zo gaat dat. De redactie denkt ernstig na, beslist, en daar moet dan door niemand over gezeverd worden. Gelukkig zijn de meeste HUMO-journalisten gepatenteerde obsessionelen die maar blijven doordrammen. Een mens zou voor minder boos worden)
HUMO:Vond u het zelf een goede beslissing? Vice-premier Louis Michel weigerde naar dezelfde uitzending te komen.
DE CEULENEER: "Minister Michel moet doen wat hij denkt. Ik hoef daar toch niet over te oordelen? Ik werk als journalist bij de openbare omroep (goed dat ze ons dat even in herinnering brengt, tot nu toe laten haar antwoorden eerder vermoeden dat ze voor een zeer besloten clubje werkt), er zijn regels waaraan we ons moeten houden, en dat doen we." (Oei, hier gaat ze in de fout, want natuurlijk vraagt)
HUMO:Wat zijn die regels?
DE CEULENEER: "Euh, daarover wordt nu intern gepraat. (Nu al? Is dat niet een beetje te vroeg?) Hoe gaan we om met partijen met extreme standpunten? Die discussie loopt al een tijdje, en we zijn er nog niet helemaal uit. (Goed zo. Haast en spoed is zelden goed. Liefst toch voor ze de volstrekte meerderheid hebben, anders hoeft het niet meer) Patrick Dewael mag ons gerust vragen na te denken over wat we doen: dat doen we al jaren." (Het wordt duidelijker:men denkt er eerst jaren over na en nu praat men er intern over. Het moet daar vaak heel stil zijn op die redactie)
HUMO:Bent u gewonnen voor een mediacordon rond het Vlaams Blok?
DE CEULENEER: "Mijn persoonlijke mening doet niet ter zake."
HUMO:U hebt er geen?
DE CEULENEER: (geërgerd) "Ik ben journaliste bij de openbare omroep, en wat ik daarover denk, is niet relevant."
Maar dat Siegfried en Ivan mekaar niet echt goed zouden liggen, dat heeft ze wél gehoord.
Tony Kowalski.
In het kader van de hausse van het marktdenken op de denkmarkt dient toch ook even aandacht te worden besteed aan de Vlaamse marktdenker bij uitstek, professor Boudewijn Bouckaert, die het nu reeds tot decaan van de rechtsfaculteit van de Gentse Rijksuniversiteit heeft gebracht. Boudewijn Bouckaert is een ultra-liberaal. En als ik "ultra" schrijf , weeg ik mijn woorden. In 1999 figureerde hij als vijfde opvolger op de VLD-senaatslijst. Om zijn kandidatuur allure te geven had hij uiteraard een web site geconstrueerd, waarvan de home page bestond uit een redelijk bangelijke foto van menselijke (vermoed ik) hersenen met daarin een stemvakje en de tekst "Gebruik ze". Bij die man is het dus al brein wat de klok slaat. Daarom is hij voorzitter van een denkclub, NOVA CIVITAS genaamd. Die heeft ook al een web site (www.novacivitas.be). Als u daar een kijkje neemt, begrijpt u wat ik bedoel met "ultra". Geheel terzijde kan ik melden dat u er een lange tekst vindt betreffende het "cordon sanitaire". Aandachtige lectuur ervan verwekt (althans bij mij) een wee gevoel over de relatie tussen extreem liberalisme en uiterst rechts. Ik denk dan: "Is het toeval dat Boudewijn Bouckaert ook voorzitter is van het Ludwig von Mises Instituut?" Ludwig von Mises was één der aartsvaders van het neoliberalisme. Nu wil het geval dat von Mises in Liberalismus, een werkje uit 1927, schrijft: "het fascisme en alle gelijkaardige pogingen tot dictatuur...hebben voorlopig de Europese cultuur gered. De verdienste die het fascisme daardoor verworven heeft zal eeuwig voortleven in de geschiedenis." (p. 43). Een andere ikoon van het neoliberalisme, Friedrich von Hayek, meende in het voorwoord bij een heruitgave van het boek "dat het een beetje haastig geschreven was." Een beetje wel, ja.
Enfin, Boudewijn Bouckaert leverde op 19 oktober van vorig jaar in Trends een bedenksel af naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen, waarbij hij het politieke "bedrijf" volledig in markttermen inkleedde. Het is hilarische lectuur en ik zal deswegens een citaat niet onthouden. "Een democratie kan men beschouwen als een politieke markt waar diverse politieke firma´s dingen naar de preferenties van de kiezer om zo de overheidsmacht te verwerven. De firma levert een service aan haar kiezer door diens preferenties om te zetten in beleid. In ruil daarvoor verwerft de firma allerlei voordelen zoals een inkomensstroom voor haar mandatarissen. Ook op die politieke markt kunnen politieke ondernemers opduiken die beter dan de bestaande firma´s de preferenties van de kiezers weten te vertolken of te combineren en daardoor geleidelijk de electorale marktaandelen van de gevestigde firma´s oppeuzelen en ze uiteindelijk organisatorisch onderuithalen." Zo gaat dat verder in dezelfde trant, het cordon sanitaire wordt beschreven als een kartel tussen de bedreigde politieke firma´s "waardoor de marktpenetratie van de nieuwkomer wordt verhinderd of bemoeilijkt".
Ok, denk je dan, voor iemand als Bouckaert is zo´n opvatting normaal. Zijn brein werkt zo. Je gaat nog eens naar zijn verkiezingswebsite en staart wat naar die kronkels en lobben die er geserveerd worden. "Gebruik ze" flitst het aan en uit. Het staat hem vrij ze te gebruiken naar eigen keuze. Hij is ultra-liberaal.
Maar dan blader je door De Morgen van 15 februari, en je leest het interview met de jonge SP´ers Kathleen Van Brempt (die op de bijhorende foto weer heel design tegen een muur leunt en langoureus in de lens blikt) en Stefaan Thijs (die op dezelfde foto op de achtergrond een geslaagde imitatie van een vlaggenstok ten beste geeft). En wat zegt Thijs? "Nergens zijn de progressieve krachten zo verdeeld als in Vlaanderen. Daar verandering in brengen is geen utopie. Wie had er vijf jaar geleden durven voorspellen dat de ASLK en de Generale Bank zouden fuseren? Niemand. En toch is het gebeurd."
Welnu Stefaan, sinds die fusie is eerst het ASLK-kantoor in mijn buurt opgedoekt ("om u nog beter te kunnen dienen" stond er op het aanplakbiljet). Vervolgens werden de loketten in het andere kantoor voorbehouden voor mensen die allerlei beleggingen wilden bespreken en kon je er alleen nog grote bedragen afhalen. Beneden de tienduizend frank moest je je geld als een warme kroket met je bankkaart uit de muur halen. Vervolgens rekende men per jaar 900 frank aan voor die kaart. Ik ben benieuwd wat de volgende stap zal zijn "om mij nog beter te kunnen dienen". Wie had dat vijf jaar geleden durven voorspellen? Juist. Boudewijn Bouckaert.
Tony Kowalski.
Het vrijemarktdenken is doorgedrongen in alle geledingen van ons maatschappelijk bestel. Indien het geen contradictio in terminis zou zijn, zou ik durven stellen dat het een monopoliepositie heeft verworven in de breinen. Zelfs Jaap Kruithof, toch echt geen rechtse denker, verklaart onomwonden: "Markt is ruil, uitwisseling. Wie daartegen is, is gek." Zo is dat, zoals Katia Alens voortdurend zegt op de nieuwste winkelzender H.O.T. teevee.
Op alle terreinen, gaande van de economie over de politiek tot de populaire cultuur, denkt en praat men vanuit het veralgemeende ruilgebeuren. Toen ik de kwaliteitskranten van een willekeurig weekeinde doornam, viel het mij weer op hoeveel eensgezindheid daarover bestaat.
Het begon al op vrijdag 9 februari. In De Morgen verklaarde Vincent Van Quickenborne dat ID21 en de Volksunie maar beter scheiden, de alliantie die van in den beginne schommelde tussen een lat-relatie en een samenlevingscontract hoeft voor hem niet meer. Hij denkt dat het "een win-winoperatie zou kunnen worden": de Bourgeoisaanhangers kunnen dan meewerken aan de vorming van een "niet-racistische rechtse partij, nu de VLD die rol niet meer vervult." Van Quickenborne heeft vreemde opvattingen over wat een "win-winoperatie" is, maar goed. Zelf is hij dus aan het shoppen, hij kijkt uit naar wat er op de markt zoal te koop is vandaag de dag. En wat blijkt? "Wellicht is vandaag een alliantie met de SP de meest haalbare piste." Er is echter een klein probleem. "Ik neig meer naar het liberalisme, maar ik denk dat de meerderheid binnen de progressieve vleugel (van de Volksunie en ID21) veeleer aanleunt bij de SP. De maatschappelijke visie van de SP bevalt me overigens wel: solidariteit, multiculturaliteit, het vrije denken... maar hun sociaal-economische visie vind ikzelf wat beperkend. Ik geloof sterk in een vrijemarkteconomie mét sociale correcties." Vincent, lees de folders er nog eens op na: dat laatste is namelijk exact het standpunt van de SP. Ga ervoor, voluit. Stap opnieuw in het pashokje, steek er eentje op, keer om die vest, en bekijk jezelf nog eens goed in de spiegel.
Op zaterdag 10 februari was het helemaal troef. Ward Beysen had enkele dagen voordien nog maar eens een openbaar bod gedaan op de Vlaams Blokkiezers en in de Standaard wijdde men prompt de rubriek "Vraag van de week" aan het thema "Is er nood aan een rechtse partij" Zoals gebruikelijk hadden allerlei experten daarover een mening. Boudewijn Bouckaert, hoogleraar aan de Gentse Universiteit, VLD-lid en befaamd libertair stelde: "Ja, er is een gapend gat in de markt voor een democratisch-rechtse partij." Nathalie Bekx en Edwige Roels, trendwatchers van Bekx1X en vaste columnisten van De Standaard, gingen nog een stap verder: "Ja, er is een gat in de markt voor een grote rechtse partij. Maar dat geldt evengoed voor links als voor het centrum." Dat noem ik pas marktgericht trendwatchen: rechts, links, centrum, voor iedereen zijn gat in de markt.
Rik Daems, wiens optreden in een onvergetelijke "De Laatste Show" waarin hij bij een seance blindproeven de door hemzelf hoogstpersoonlijk geproduceerde witte wijn ondrinkbare rommel noemde, in de annalen van beste teevee mag bijgezet worden naast de "Pak de Poenshow", was ook aan het feest. Zijn pak de poenoperatie via het op de markt gooien van de UMTS-licenties heeft echter een bittere afdronk. In 1999 circuleerden bedragen die de oogbollen van Van De Lanotte in dollartekens veranderden: 180.. wat? Nee, 280 miljard frank zou de veiling opbrengen. Daems, die men als minister van privatiseringen heeft gekozen omdat hij de allure heeft van een handelsreiziger, en ook zo spreekt, hield het wat bescheidener op 60 miljard. Uiteindelijk hoopt men 18 miljard te incasseren. Die tegenslag heeft de filosofie van Daems niet fundamenteel aangetast. In De Morgen van zaterdag 10 februari stelt hij moedig: "Ik weet dat bepaalde bedrijven mij bekritiseren. Maar ik ben er niet voor de belangen van bepaalde bedrijven hé, ik ben er voor de ontwikkeling van de markt. De innovatiegraad van de markt is optimaal, de diensten aan het publiek zijn optimaal." Ondertussen zit men in Californië, het mekka van de innovatie, nog steeds met rantsoering van de elektriciteitsbedeling. De privé-sector heeft daar niet echt voor optimalisering van de dienstverlening gezorgd.
Maar voor mij gaat dit weekeinde de palm naar Niels William (terecht is dat een schuilnaam), de manager van de meidengroep K3. Onder de titel "Drie stijgers in een dalende markt", geeft hij een interview waarin hij eerst bekent: "Toen ik zelf zanger was kon ik de markt niet goed inschatten." Maar met K3 lukte het moeilijke aanvoelen van de markt wonderwel, dank zij gewaagd denkwerk: "Ofwel werden we (door die "we" bewijst hij dat hij zich geheel met zijn product identificeert) een meidengroep zoals er zo veel zijn. Ofwel durfden we het aan om ons extreem te profileren naar een heel jonge doelgroep toe. We kozen voor het tweede en voelden vanaf dan album per album aan dat de vonk oversloeg... Volgens mij is ook die consequente profilering de sleutel van het K3-succes." En dan volgt de prijswinnende zin: "Hoe fijner de speerpunt, hoe dieper je in de baal hooi kan steken."
De markt optimaliseert niet alleen de innovatie en de dienstverlening maar ook de beeldspraak.
Tony Kowalski.